Waarvoor kom je op zondag naar een viering van Vrijzinnig Assen? Dat is een vraag die ik geregeld stel. Wat hoop je er te vinden? Welke onderdelen spreken je aan? De antwoorden zijn uiteraard niet allemaal hetzelfde, maar er is wel een bepaalde overeenkomst: men komt voor geluid.
Het gaat om geluid in allerlei vormen: het geluid van de voorganger, het gezamenlijke zingen, de ontmoetingen en gesprekken. Sommigen zeggen: ik kom voor het vrijzinnige geluid. Vervolgens ontstaat er een interessant gesprek over wat dat vrijzinnige geluid eigenlijk is of zou moeten zijn.
Er is nooit iemand die zegt: ik kom voor de stilte. Dat is niet zo verwonderlijk, want je kunt stilte ook op andere plekken beleven. Daarvoor hoef je niet naar een kerkgebouw te gaan. Je kunt heel goed stil zijn in je eentje, op je eigen kamer of buiten op een rustige plek. Waarom dan stil zijn als je met z’n allen bij elkaar bent?
Toch vind ik de stilte een wezenlijk en inspirerend onderdeel van een zondagse viering. Ik denk dat het te maken heeft met de bijzonderheid van het moment, van de gang naar een kerkgebouw om daar iets mee te maken. Je gaat iets doen wat buiten het normale leven staat. Je komt in beweging om je voor dat uur over te geven aan bezinning en ontmoeting. Daarin passen verhalen en liederen en gesprekken, maar toch ook de stilte. Juist tussen alle woorden in. Juist als je niet in je eentje bent, maar de stilte met elkaar deelt. Ieder is er met eigen gedachten en gevoelens, waar in de stilte ruimte voor is.
In de bundel Zangen van Zoeken en Zien staat een lied van Henk Jongerius, dat gaat over stilte. Een onbekende, niet alledaagse melodie, misschien moet ik eens proberen die samen te zingen:
Stilte die geen mens verbreekt,
langzaam onze weerstand breekt als
licht dat in de duisternis weer
hoop wekt, vol verwachting is.
Om daarna, als we aarzelend dit lied hebben gezongen, samen stil te zijn.
Jasper van der Horst
31-01-2023
foto: ekaterina-belinskaya