Als vrijzinnigen zijn we niet eenkennig, maar we weten waar we vandaan komen, namelijk uit de christelijke traditie. We laten ons als eerste inspireren door christelijke bronnen. Dus meestal kies ik op zondag voor een lezing uit de bijbel, soms aangevuld met teksten uit andere tradities.
De laatste twee zondagen waarop ik in Assen was, heb ik me laten leiden door het verhaal van Jona. Dat is een prachtig, wonderlijk verhaal. Het mooie is dat veel mensen het verhaal wel kennen uit de versie van de kinderbijbel of de zondagsschool, maar niet iedereen kent het origineel. Ook voor wie het wel denkt te kennen is het een verrassend verhaal, met fraaie details en bijzonderheden.
Bij de eerste twee hoofdstukken ging het over ‘richtingsgevoel’. Jona hoorde een stem, of kreeg een ingeving, maar daar liet hij zich niet door leiden. Hij ging bewust een andere kant op.
Bij de laatste twee hoofdstukken ging het over ‘rechtsgevoel’. Tot twee keer toe kreeg Jona de vraag: Is het terecht dat je zo kwaad bent? De link met het heden is snel gelegd. Er zijn zoveel mensen kwaad tegenwoordig, in allerlei hoeken van de samenleving. Hoe moeten we ons daartoe verhouden? Is het bijvoorbeeld terecht dat de boeren boos zijn? Hoe zijn de daden te rechtvaardigen die voortkomen uit hun boosheid?
Jona is een gemakkelijk voorbeeld om te laten zien hoe het niet moet. Het is niet zo moeilijk om daar een stevige preek van te maken. Mijn publiek laat zich echter niet graag ‘bepreken’ en ik probeer weg te blijven van oordelen. Liever geef ik gedachten mee waarbij ik hoop dat die een aanzet bieden tot verdere bezinning. Ik spreek liever zinnen uit die eindigen met een vraagteken dan met een uitroepteken. In dat opzicht is Jona inspirerend. Het boek Jona eindigt met een vraagteken!
Jasper van der Horst
31 juli 2022